Wat gebeurt er met wespen in de winter?

Hoewel ze over de hele wereld voorkomen, is de overgrote meerderheid van de in Europa levende wespensoorten niet actief in de winter. Hun activiteit en de sporen van hun aanwezigheid zijn in deze periode dus tot nul herleid! Omdat wespen vliegende insecten zijn, zijn ze absoluut geen fan van koud en ijzig weer dat hun vlucht vertraagt.

Wespennesten

Interessant weetje over dit ongedierte: alleen vrouwelijke wespen beschikken over een kenmerkende angel. In tegenstelling tot bijen, kunnen zij deze wel meerdere keren gebruiken. Het risico om gestoken te worden is dan ook vaak niet erg groot wanneer je je niet in de buurt van een nest bevindt. Een mannetje kan trouwens ook worden herkend aan zijn langgerekte achterlijf en zijn veel hariger uiterlijk.

Wespennesten kunnen worden gevonden in de grond of aan struiken of heesters, maar ook op andere plaatsen, zoals vensterbanken en gaten in muren. Wespenkolonies bereiken over het algemeen hun maximale grootte in de late zomer of de vroege herfst.

Wespennesten gaan maar één seizoen mee. En net als bij hommels, overleven alleen de koninginnen om toekomstige kolonies te stichten en sterft de rest van het nest. Bij warm weer, en misschien in verschillende geografische gebieden, kan een nest eventueel wat langer gedijen.

Nesten worden ook maar één keer gebruikt. Als je wespen wilt ontmoedigen om het volgende jaar op dezelfde plaats een nest te bouwen, kun je daarom best een deel van de neststructuur behouden wanneer het nest is verlaten. Dit komt omdat wespen territoriaal zijn en over het algemeen geen nieuwe kolonies stichten in de buurt van andere nesten.

Tijdens de wintermaanden

In de winter verbergen wespen zich op rustige plaatsen, zoals zolders. Als het tijdens de wintermaanden eens wat warmer is, bestaat de kans dat je één of meerdere wespen in je huis ziet rondkruipen. Als dit het geval is, moet je er rekening mee houden dat een wesp een nest in de buurt van je huis kan maken zodra de winter voorbij is. Daarom moet je te allen tijde waakzaam blijven.

Het is dus perfect mogelijk dat er tussen september en december wespen in je huis opduiken. Het einde van de zomer is namelijk de periode van de verspreiding van de toekomstige koninginnen. Wespen komen binnen via gaten in de muren en plafonds en via schoorstenen.

Wanneer de temperatuur onder 10° C zakt, raken de wespen die aan het eind van het jaar in het nest achterblijven steeds meer gedesoriënteerd. Het effect van koude winterse omstandigheden op het centrale zenuwstelsel van wespen is vergelijkbaar met dat van onderkoeling bij de mens. Naarmate het nest steeds meer wordt aangetast en de hoeveelheid beschikbaar voedsel afneemt, gaat de coördinatie er nog meer op achteruit.

Tijdens de eerste vorst van het seizoen sterven de meeste wespen in een kolonie. De enige wespen die sterk genoeg of beschermd zijn om de winter te overleven, zijn de weinige vrouwtjes die voorbestemd zijn om later als koningin door het leven te gaan.

Het hoofddoel van elke wespenkolonie is om de koningin in leven te houden. Tijdens de rustige maanden, wanneer er niet veel voedsel voorhanden is, sterven vele wespen als gevolg van afnemende voorraden. Zij staan niet hoog genoeg in de keten om het voedsel te krijgen dat zij nodig hebben om te overleven. Intussen rust de koningin, al dan niet in het gezelschap van toekomstige koninginnen, in een half-slapende toestand, waarin zij in leven blijft en het relatief warm en comfortabel heeft.

Deze cyclus duurt het hele winterseizoen. De wespen veranderen hun ritme en gewoontes pas op de eerste zonnige lentedagen.

In de vroege lente

In de lente komen de koninginnen tevoorschijn uit hun overwinteringsplekken en zoeken een nieuwe plek om een nest te bouwen. Wespennesten kunnen op zeer uiteenlopende plaatsen worden aangetroffen, afhankelijk van de locatie en de variant. Zo zijn er soorten die hun nesten op struiken, heesters of een geschikt stukje grond bouwen. Zodra de koninginnen van dit ongedierte een geschikte plaats hebben gevonden, leggen zij hun eieren en bereiden zij zich voor om de kolonie opnieuw te doen groeien. Als het aantal werksters groot genoeg is, wijdt de koningin zich alleen nog aan het leggen van eieren. Zodra de kolonie bloeit en er voedsel in overvloed is, begint de koningin geslachtsrijpe individuen te produceren. Als deze nieuwe wespen bevrucht zijn, zullen ze later op hun beurt koningin worden.

Deze groeicyclus duurt in de meeste gevallen ongeveer drie weken. De eerste wespeneieren die uitkomen, worden de nieuwe werksters in de kolonie. Niet veel later komen nog meer eieren uit om andere taken te vervullen die nodig zijn om de kolonie te ondersteunen, waarna het proces van hun levenscyclus opnieuw begint.

De agressiviteit van wespen tegenover mens en dier neemt toe naarmate hun nesten zich verder ontwikkelen en hun aantal toeneemt.

Conclusie

Wespen zijn insecten die schadelijk zijn voor zowel mens als dier. Om ze beter te kunnen beheersen, is het absoluut noodzakelijk om hun natuurlijk gedrag tijdens hun volledige levenscyclus te begrijpen. Hoewel wespen agressief en intuïtief zijn, sterft elk jaar opnieuw het grootste deel van de kolonie. Als je denkt dat er wespen in of in de nabijheid van je huis zijn, is het belangrijk om een professionele wespenvernietiging te laten uitvoeren.

Het grootste gevaar voor wespen is een zachte herfst met een plotse temperatuurdaling. Dit kan een groot deel van dit ongedierte uitroeien voordat ze de kans krijgen om een nieuwe kolonie te stichten.