Alles over wespen!

De anatomie van de wesp

De morfologie van de wesp hangt af van haar zogenaamde ‘kaste’. Koninginnen zijn meestal ongeveer 18 mm groot, wat groter is dan werksters (12 mm) en mannetjes (15 mm). Het verschil in grootte tussen de koningin en de werksters is des te groter aan het begin van het seizoen, omdat de eerste werksters relatief klein zijn.

Het lichaam van de wesp is opgedeeld in drie zichtbare segmenten: het hoofd, de thorax en de buik. De buik is gescheiden van de thorax door een zeer dun gebied, de ‘petiolus’ (vandaar de term ‘wespentaille’).

De angel

In tegenstelling tot bijen, kan een wesp meerdere keren steken dankzij een gladde angel die makkelijk te verwijderen is en het feit dat de hoeveelheid gif vrij klein is (2 tot 3 μg ten opzichte van 50 μg van een bij). Een wesp injecteert een gif dat bestaat uit amines, eiwitten en peptiden. Toxiciteit is het resultaat van een gecombineerde werking van twee componenten, peptide (mastoparan) en fosfolipase A1.

De gevolgen voor mensen zijn pijn, roodheid, lokale zwelling en mogelijke anafylactische shock. Het is belangrijk om toxische reacties van allergische reacties te onderscheiden; de eerste kan een niet-allergisch individu treffen vanwege een groot aantal steken, terwijl de laatste alleen betrekking hebben op allergische personen.

Voor mensen die allergisch zijn voor insectengif, zijn de belangrijkste allergenen antigeen 5, fosfolipase A1 en hyaluronidase. Zoals bij alle allergische reacties activeren deze antigenen mestcellen via immunoglobuline e. coli. Grote aantallen steken kunnen bij mensen, overgevoelig of niet, leiden tot de dood.

Een feromonale eigenaardigheid van dit gif zou ook andere individuen die tot de kolonie behoren, aanmoedigen om het doelwit te steken. Onder gecontroleerde omstandigheden kan het alerte gedrag van een kolonie worden veroorzaakt door de injectie van een luchtstroom met het equivalent van ongeveer vier gifklieren van soortgenoten.

De agressiviteit van wespen is een reactie op verschillende componenten, zoals de bescherming van hulpbronnen, concurrentie en zelfverdediging.

Bereik

In België komt vespula vulgaris bijzonder veel voor; het verspreidingsgebied vult bijna het hele land. Pogingen om de wesp te reguleren, hebben aangetoond dat de jaarlijkse populatie meer afhankelijk is van de overlevingskans van koninginnen in de winter dan van het aantal nieuwe koninginnen dat aan het einde van de zomer wordt geproduceerd.

De variatie tussen jaren met hoge wespenpopulaties en jaren met lage populaties zou daarom liggen in de temperaturen ten tijde van nestvorming (april, mei, juni) in plaats van in de productie van seksuele individuen. In Europa is vespula vulgaris samen met vespula germanica een van de meest vertegenwoordigde wespen. In sommige delen van de wereld, waaronder Noord-Amerika, Australië en Nieuw-Zeeland, worden beide soorten als invasief beschouwd.

Levenscyclus

Net als bij monogynische mieren wordt de levenscyclus van sociale wespen bepaald door een hiërarchische structuur bestaande uit een koningin en werksters. Deze structuren, die kolonies worden genoemd, zijn jaarlijks. Dit wil zeggen dat de volledige cyclus meer dan een jaar plaatsvindt (vanaf de geboorte van seksuele individuen tot de dood van de kolonie).

Deze methode van stichting wordt ‘haplometrosis’ genoemd. Net als andere vliesvleugeligen zijn wespen ‘holometaboles’, wat wil zeggen dat de evolutie van een individu drie verschillende stadia heeft: larve, nimf en volwassene.

De gemiddelde levensduur van vrouwelijke werknemers is 30 dagen, een duur die gelijk is aan hun transformatie. Met andere woorden duurt de volledige ontwikkeling van ei tot volwassene 30 dagen, net als de gemiddelde levensduur. Deze duur kan variëren afhankelijk van de temperatuur en van de leeftijd van het nest.

De taken die aan hen worden toegewezen, zijn voornamelijk afhankelijk van de grootte van het nest, evenals de leeftijd van de werkster. Zo zijn de oudste werksters vaak de bewakers van de nestingang.

Op zijn hoogtepunt kan een kolonie tussen de 7000 en 30.000 individuen bevatten!

De rol van wespen

Wespen zijn echte roofdieren. Ze voeden zich met een groot aantal larven van insecten, tot het punt dat ze zelfs concurreren met gewervelde dieren, vooral vogels. In slechts 24 uur kan een wespennest tot 80.000 insecten doden!

In sommige gevallen kunnen ze echter ook deelnemen aan bestuiving, omdat ze nectar consumeren. Zo zijn ze vaak de belangrijkste bestuivers van bepaalde soorten, zoals hedera helix, beter bekend als klimop. De diensten op het vlak van het ecosysteem die door deze insecten worden geleverd, zijn daarom belangrijk. Hun eliminatie moet dus uiterst spaarzaam worden uitgevoerd.

De bouw van het nest

Wespen zijn ongelooflijke ingenieurs en de complexiteit van een wespennest blijft wetenschappers tot op de dag van vandaag intrigeren. Een klassiek nest heeft de vorm van een bal en omvat verschillende verdiepingen. Nesten kunnen echter ook in de grond of in een holte zitten.

Elk nest is uniek. Zo kan een werkster haar nest onderscheiden van een ander, zelfs bij afwezigheid van andere werksters of de koningin. Dit zou ook kunnen verklaren waarom een nest nooit twee opeenvolgende jaren door verschillende kolonies wordt gebruikt.

De zeshoekige structuur van de cellen blijkt de meest kosteneffectieve structuur te zijn in termen van de verhouding tussen celhoeveelheid en papiereconomie. De grootte van de cellen zou worden geschat in relatie tot de grootte van de volwassenen. Zo zouden ze de cellen rond hun eigen lichaam bouwen. Wanneer de jonge wesp na zijn transformatie zijn cel verlaat, wordt de cel schoongemaakt en misschien hergebruikt voor een ander ei.

Ervaar je hinder van een wespennest in de omgeving van je huis? Neem dan zo snel mogelijk contact op met onze ervaren professionals!